Koronavirusun səthindəki genetik ardıcıllıqlar onun təbii mənşəli olmadığını, Çin və Amerika alimləri tərəfindən təkmilləşdirildiyini  göstərir. Bu qənaətə Norveç vaksinoloq-alimi Birger Sorensen gəlib.

Virtualaz.org xəbər verir ki, bu barədə Norveçin məşhur “NKR” nəşri geniş məqalə ilə çıxış edib. Məqalədə qeyd olunur ki, alimin fikirlərini  Britaniya kəşfiyyatının keçmiş rəhbəri də dəstəkləyib.

Mötəbər “Quarterly Review of Biophysics” nəşrində dərc olunan yeni araşdırmada Sorensen və britaniyalı professor Anqus Dalqliş sübut edirlər ki, koronavirusun quruluşunda ardıcıllıqlar elə görünür ki, sanki,ora süni yolla yerləşdirilib. Həmçinin hər iki alim virusun insanlar arasında yayılmağa başladığından bəri mutasiyaya uğramadığını iddia edirlər. Bu da o deməkdir ki, virus əvvəlcədən insanlara tam uyğunlaşdırılıb. Sorensenin sözlərinə görə, bu viruslar üçün bu çox qeyri-adi haldır.

Sorensen bu virusun SARS virusunun xüsusiyyətlərindən çox fərqli xüsusiyyətlərə sahib olduğunu və əvvəllər təbiətdə tapılmadığını iddia edir.

"Bir virusu texniki olaraq təsvir etdikdə, təbii ki, bunun təbii inkişafın nəticəsi olmadığını görürük. Onu amerikalılar və çinlilər "funksiyanın əldə edilməsi ilə mutasiyalar" adlandırdıqları tədqiqat zamanı istehsal ediblər. Bu cür tədqiqatlar bütün dünyada aparılır. Heç kim bu barədə danışmır, ancaq qabaqcıl laboratoriyalarda bu işlər daim aparılır", - Sorensen qeyd edib.

Çin və ABŞ uzun illərdir ki, koronavirus tədqiqatları ilə bağlı əməkdaşlıq edirlər. Funksiyanın əldə edilməsi ilə mutasiyaların öyrənilməsinə dair təcrübələr zamanı elm adamları virusun yoluxucu təsirini süni şəkildə artırırlar ki, elmi təcrübələrdə istifadə etmək daha asan olsun. Belə dəyişdirilmiş viruslara "ximera" deyilir.

Britaniya kəşfiyyatının rəhbəri: "Virus laboratoriya qəzası ola bilər"

Son günlərdə Sorensenin araşdırması Britaniya mətbuatında qızğın mübahisələrə səbəb olub. Belə ki, keçmiş İngilis kəşfiyyat idarəsi “Mİ-6”nın 1999-2004-cü illərdə rəhbəri olmuş Riçard Dirloun  “Telegraph” nəşrinə verdiyi müsahibədə qeyd edib ki, iki alimin işi dünyanı iflic edən bir pandemiyanın laboratoriyada meydana gələ biləcəyini göstərir.

“Düşünürəm ki, hər şey bədbəxt hadisə nəticəsində başladı. Və belə bir sual yaranır, Çin buna görə məsuliyyəti öz üzərinə götürəcəkmi və təzminat ödəyəcəkmi? Hesab edirəm ki, bütün ölkələr Çinə və onun rəhbərliyinə münasibətlərini yenidən nəzərdən keçirməli olacaqlar ", - kəşfiyyat idarəsinin keşmiş rəhbəri deyib.

Düzdür, Britaniya hökumətindən Dirlovun verdiyi açıqlamaya cavab olaraq bildirilib ki, bu gün virusun süni mənşəli olduğuna dair heç bir dəlil yoxdur.

Məqalədə qeyd olunur ki, artıq bir neçə aydır vaxtaşırı olaraq Çinin ən qabaqcıl virologiya  laboratoriyası olan Vuhan Virologiya İnstitutunun laboratoriyasından  sızma nəticəsində virusun yayılmağa başladığı iddia edilir. İnstitut rəhbərliyi iddiaları qəti şəkildə rədd edərək laboratoriyanın “SARS-CoV-2”yə bənzər viruslarla işləmədiyini bildirib: “Bu təmiz uydurmadır. Bizim institutda ilk dəfə dekabrın 30-da bu virusa dair klinik sınaqlar keçirilib ", - CGTN dövlət kanalına açıqlamada institutun rəhbəri Van Yani deyib.

Çin hələ də virusa yoluxan ilk xəstəni və ya pandemiyanın başlanğıc yerini dəqiq təyin etməyib. Çin Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzində Vuhan balıq bazarında virusa ilk yoluxmuş xəstə müayinə edilib və məlum olub ki, infeksiya orada yaranmayıb.

Sorensenin sözlərinə görə, virusun səthindəki modifikasiya olunmuş  ardıcıllıqları ən əvvəl müşahidə edən Çin alimləri idi. O, həmçinin iddia edir ki, son aylarda Çin bu cür bütün tədqiqatları dayandırıb.

 “Bu əlavə edilmiş ardıcıllıqlar haqqında məlumat heç vaxt yayımlanmazdı. Əgər bu indi baş versəydi, heç bir şey olmazdı. Lakin çinlilər o zaman ilk dəfə bu barədə məlumat verməklə böyük səhv etdilər”, -Sorensen qeyd edib.

Sorensen həmçinin əvəzolunmaz köməyə görə Norveç Müdafiə Tədqiqatları İnstitutunun tədqiqat rəhbəri Con Fredrik Moksnesə təşəkkür edib. Belə ki, Moksnes hesablama gücünə dair biliklərini Sorensen və peyvənd şirkəti “İmmunor” ilə birlikdə istifadə edib. Moksnes bildirib ki, müasir vaksin hazırlama prosesində kompüter hesablama və biotexnologiya çox əlaqəlidir, həmçinin Norveçin də bu prosesdə iştirak etməsi vacibdir.

Peyvəndlərin nəticəsi şübhə doğurur

Sorensen hesab edir ki, potensial peyvəndlərin virusun zülal tərkibini hədəf aldığı üçün yan təsirləri olacaq. Çünki onun genetik materialının 80 faizi insan zülalının genetik materialına bənzəyir.

Tropik qızdırması və HİV peyvəndi sınaqlarının göstərdiyi kimi, vaksinin antiteldən asılı infeksiya şiddəti adlanan proses nəticəsində daha da ciddi bir xəstəliyə səbəb ola biləcəyi ilə bağlı risk var.

Sorensen hazırda “Biovacc-19” adlı potensial peyvənd üzərində işləyir. Bu, virusun genetik materialının insanla üst-üstə düşməyən 20 faizinə yönəldilib. Lakin nəşr qeyd edir ki, bütün bunlara baxmayaraq, Norveç peyvəndlə bağlı təcrübələri maliyyələşdirməyə az maraq göstərir.

“Biz bu böyük yarışda iştirak etmirik və birinci olmağa çalışmırıq. Ancaq digərlərindən əsaslı şəkildə fərqlənən potensial peyvənd yaratdıq. İstənilən halda, ən yaxşı dərmanlar da maliyyələşdiriləcək və təşviq ediləcək ",- Sorensen bildirib.

Hazırladı: Gülnar Əliyeva

Virtualaz.org