Professor koronavirus haqqında BİLMƏDİYİMİZ FAKTLARI AÇDI: Karantin məhv etməyəcək

 
Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin professoru Aleksey Potexin COVID-19 pandemiyası ilə bağlı fikirlərini bildirib.
Publika.az Rusiya mətbuatına istinadən professorun fikirlərini təqdim edir:
1) Koronavirus kəskin respirator virus infeksiyalarının ümumi spektrində təmsil olunan ailənin nümayəndələrindən biridir. Bu, vəba deyil. Suçiçəyi və qızılca xəstəliyi də deyil. Bu, hətta 2002-ci ildə atipik pnevmoniya ilə nəticələnən və daha sərt olan koronavirus deyil. COVID-19 öldürür, ancaq orta dərəcədə. Dünyada hər gün vərəmdən və malyariyadan nə qədər insan ölür. Sadəcə, biz bu rəqəmləri onlayn izləmirdik.
2) Virus təəssüf ki, olduqca yoluxucudur. Qripdən daha çox, lakin məxmərək və ya suçiçəyindənsə daha az yoluxucudur, qızılca barədə isə danışmamaq lazımdır. İndiki vəziyyətdə yoluxanların və ölənlərin sayının artması bizə təsir edir. Xəstəlikdən ölənlərin sayı hər gün artır. Bir neçə həftədən sonra vəziyyət açıq şəkildə pisləşəcək, digər ölkələrdə olduğu kimi. Ancaq yenə də son 50 il istisna olmaqla bəşəriyyətin tarix boyu yaşadığı epidemiyalardan çox uzaq olacaq. Və demək olar ki, heç kim bu epidemiyaların standartlarına görə ölməyəcək. Odur ki, vahiməni bir kənara qoyun!
3) Virus bir ölkədən çıxdı və dünyaya yayıldı. Bu, qaçılmaz idi. Yeri gəlmişkən, “pandemiya” sözündən qorxmaq lazım deyil - bu, yalnız yoluxma hallarının dünyanın əksər ölkələrində aşkar edildiyini və bəşəriyyətin yox olma təhlükəsi ilə üz-üzə qalmadığını göstərir. Ancaq ölkələr yaxın aylarda Çinin yolunu təkrarlamasa, o zaman yoluxma halları çoxalacaq. Hər bir ölkənin əhalisinin az bir hissəsinə təsir edəcək. Karantinlər Çindəki analoji vəziyyətin təkrarlanmamasına hesablanıb. Çinin gördüyü təhlükəsizlik tədbirləri Avropa və dünyanın digər ölkələri tərəfindən həyata keçirilir. Onların əsas məqsədi kütləvi yayılma zamanı (İtaliya) xəstəxanalara düşən yükü azaltmaq, infeksiyanın tədricən yayılmasını təmin etməkdir.
4) Koronavirusun ölüm göstəriciləri reallığı əks etdirir. Eyni zamanda, yoluxanların ümumi sayının göstəriciləri əlbəttə ki, çox qiymətləndirilmir, çünki insanların böyük hissəsi asimptomatik xüsusiyyətlərə malikdir və onlar hələ tam müəyyənləşdirilməyib. İndi bir çox hal aşkarlanmır, baxmayaraq ki, izlənilir. Yoluxanların sayı nə qədər çox qiymətləndirilmirsə, əslində ölüm faizi də o qədər azalır.
5) Bu virusun insan əli ilə əlaqəsi yoxdur və heç bir laboratoriyadan “qaçmayıb”. İnsanlar çaxnaşma yaşadıqları zaman dünyadakı laboratoriyalar SARS-CoV-2 haqqında artıq çox şeyi bilirdi. Əslində hər şey Çinin Uhan əyalətində kiminsə yarasa yeməsi ilə başladı. Vəhşi heyvanların satıldığı bazarda heç bir gigiyena şərtlərinə əməl olunmadığı bildirildi. Orada virusun yayılması üçün mükəmməl mühit yetişmişdi. Yeni sahibinin bədəninə düşən viruslar ona uyğunlaşmaq üçün istər-istəməz yeni xüsusiyyətlərə yiyələnəcək və daha aqressiv davranacaqlar. Yeri gəlmişkən, bu, Çin bazarlarında mənşəyi axtarılan ilk virus deyil. Əslində bəlkə də bəxtimiz gətirdi ki, koronavirusun çox güclü olmadığı ortaya çıxdı.
6) Yeni tip koronavirus heç vaxt yox olmayacaq. Karantinlər onu məhv etməyəcək. Buna qarşı heç bir dərman yoxdur, çünki əksər viruslara qarşı tibbi tövsiyələr dəstəkləyici terapiyadır. Peyvənd tapılacaq, ancaq ilin sonuna qədər kütləvi şəkildə tətbiq olunmayacaq, hər hansı peyvəndin sınaq müddəti azaldıla bilməz. Odur ki, dünya əhalisinin əksəriyyəti bu virusdan xəstələnməyə məhkumdur. Və bu vacibdir, çünki kollektiv immunitet yoluxucu xəstəliklər üçün ən yaxşı müalicə üsuludur (nə qədər çox insan xəstələnirsə və immunitet qazanırsa, xəstəliyin daha az yeni halları meydana çıxacaq, yavaş-yavaş arxa plana keçəcək). Təkrar infeksiya şayiələrinə inanmayın. Koronavirusda immunitet etibarlı şəkildə inkişaf etdirilməlidir.
7) COVID-19 qrip virusuna bənzəmir. Odur ki, illər və onilliklər ərzində insanlığı karantinlərdə, müdafiə vəziyyətində saxlamayacaq. Koronavirusda qripə xas olan yüksək dəyişkənliyi təmin edən xüsusiyyətlər və mexanizmlər yoxdur. Çox güman ki, bu cür infeksiyalar nə qədər insana yoluxsa, simptomları bir o qədər yumşalacaq. Yeni formalar nadir hallarda görünəcək və ilk infeksiyadan sonra meydana gələn immun maneəni effektiv şəkildə aşa bilməyəcək. Ancaq fikrimcə, mövcud epidemiya vəziyyəti təxminən yarım il uzana bilər. Tədricən virus həyatın bir hissəsinə çevriləcək, çoxları xəstələnəcək və bəşəriyyət normala dönməyə başlayacaq.
8) Xoşbəxtlikdən, uşaqların çoxu virusu asimptomatik keçirir. İnfeksiyaya məruz qalan sağlam yetkinlərin çoxu xəstəliyi ayaqüstə, bəziləri yüksək hərarət, bəziləri də qrip kimi keçirəcək. Xəstəxanaların göstəricilərinə görə, həyati təhlükəsi olanların sayı azdır. Onlardan yüzdə birinin ölmək şansı var. Qripdən qorxulu deyil, ən xoşagəlməz və təhlükəli ağırlaşmalarından biri də sətəlcəmdir. Hər kəsin yəqin ki, artıq başa düşdüyü kimi, yüksək risk qrupu 75 yaşdan yuxarı insanlardır, xüsusilə də hər hansı xroniki xəstəlikləri varsa. Burada ölüm təhlükəsi mövcud statistikaya görə beş-altı xəstəni təhdid edir.
9) Koronavirus da çox təhlükəli bir şey kimi qəbul edilməməlidir. O zəifləmiş immuniteti olan insanları və xroniki xəstəliyi olan yaşlıları (hər hansı yoluxucu xəstəlik kimi) öldürür. Onların COVID-19 qurbanı olmaması üçün vaxtında uyğunlaşdırılmış xəstəxanaya yerləşdirilməlidirlər.
10) Odur ki, karantin tədbirləri düzgün qərardır. Axşam əyləncə məkanına getmək və ya qeyri-ixtiyari olaraq virusun ötürülməsi zəncirində hətta tanımadığımız yaşlı bir insanın ölümü arasında seçim etmək lazım gələrsə, yəqin ki, əyləncədən müvəqqəti imtina edərsiniz. Əgər cansıxıcılığın qiyməti yaşlı insanların həyatı ilə ölçülürsə, hamı evdən çıxmamağa hazırdır. Eyni zamanda, özünü təcrid etməyi aktivliyin kəskin şəkildə azalması ilə qarışdırmaq olmaz. Bu virus həyatı iflic etməyə imkan verəcək qədər dəhşətli deyil. İllik ərzaq tədarükünü görmək üçün heç bir səbəb yoxdur, mağazalar bağlanmayacaq, siz isə uzun müddət köhnəlmiş makaron yeyəcəksiniz. Küçəyə çıxmaqdan qorxmaq lazım deyil. Ümumiyyətlə bu infeksiyaya məruz qalmaqdan qorxmaq lazım deyil! Həyatınızda heç vaxt qrip olmamısınız, ya da heç vaxt hərarətiniz olmayıb? Nənə və babalarınız üçün qorxmaq lazımdır, onların indi evdən daha az çıxıb digər insanlarla ünsiyyət qurması məqsədəuyğundur. Həm də mədəni fəaliyyət üçün başqa yerlərə aparmayın. Bu, onları sevindirməyəcək, eyni zamanda yaxın gələcəkdə uşaq və nəvələri ilə daha az görüşməli olacaqlar. Çünki bilmədən onlara təhlükəli infeksiya gətirə bilərlər. Bunu yaşlı qohumlarınıza və dostlarınıza izah edin. Onsuz da virusa yoluxacaqlar, amma bir anda yoluxmaq vəziyyəti pisləşdirə bilər.
Aytən Məftun