Həmin müsahibəni təqdim edirik:

-Mənim seçkiyə qatılmaq qərarım ölkədəki siyasi proseslərə münasibətdən irəli gəlir. Bizə görə, dövlətin inkişafı, normal tərəqqisi üçün obyektiv, qanuni, demokratik prosedurlar zəruridir. Lakin təəssüf olsun ki, bunu hamı anlamır. Xüsusən prezident Əliyevin komanda üzvlərinin bir qismi, xüsusən də siyasi proseslərə, o cümlədən seçkiyə cavabdeh olanlar qavramaq istəmirlər ki, dövləti durğun, hərəkətsiz halda saxlamaq ciddi fəsadlar verə bilər. Bu şəxslər başa düşmək istəmirlər ki, bütün neqativ addımların bumeranq effekti olur. Bu gün də orataya çıxmasa, nə vaxtsa mütləq əks zərbə göndərildiyi ünvana qayıdır.

Biz müxalifətin bir qədər fərqli kəsimini təmsil edirik. Mübarizə fəlsəfəmizə görə təslimçilik yolverilməz, kiminsə aləti olmaq satqınçılıqdır. Özü də bu naxələf əməl milli maraqlara zərbə vuran nadürüstlükdür. Hesab edirik ki, siyasi spektrdə hakimiyyəti prinsipial olaraq tənqid edən, bu zaman qanun vəəxlaq normalarını gözləyən, hakimiyyət komandasının bütün üzvlərini sərt şəkildə ictimaiyyətə təqdim edən, cəmiyyətdəki qüsur və cinayətləri ifşa etmək gücündə, cəsarətində olan müxalifət seqmentinə ehtiyac çoxdan yaranıb. Yenə də hakimiyyətinbir qrup təmsilçiləri "Prezidenti tənqid etmək olmaz" tezisindən çıxış edib, özlərini "canıyanan" göstərməyə çalışırlar. Atalarımız deyib ki, "Ağladanın yanında otur, güldürənin yox". Bu sadə həqiqəti hakimiyyətə başa salmaqda çətinliyimiz var.

Sualdakı "Alınmadı" məsələsinə aydınlıq gətirim. Bu situasiya bütövlükdə hamıya ziyandır. Alınmaması hər hansı qanun pozuntusu, ya çatışmazlığımızla bağlı deyil. Sadəcə, seçki menecerləri, yəni Prezident Administrasiyasının səlahiyyətləri hesab etdilər ki, biz bir çox meyarlarla onların "yazdıqları" ssenariyə uyğun gəlmirik. Qərar siyasidir. Onunla uyğun gəlmirik ki, nə biz, nə də Tural Abbaslı diqtə olunan şouda iştirak edib, ayrılmış rolu icra etməyəcəkdik. Görünür, həm də bizim məcbur edilməyimiz üçün tutanaqların da olmadığını bildiklərindən bizi prosesdən kənarda saxlamağa üstünlük veriblər.

Kənarda saxlanmağımızın müsbət tərəfi də olmamış deyil. Qeydiyyat bir daha göstərdi ki, seçki administrasiyası MSK binasında deyil, İstiqlaliyyət küçısindəki Ağ Evdə yerləşir. Bizim haqqımızda müxalifətdəki nadanların danışdıqları hədyanların da puç olduğunu bir daha sübut etdik.

Bu yerdə bir məsələni xüsusi vurğu ilə deməliyəm. Müxalifətin bir cinahından üzərimizə gəlinmənin səbəbi, məhz bu xəttin ideoloqlarının bizim heç vaxt ideyamıza satqınlıq etmədiyimizi bilmələridir. Bu müxalifət möhtəkirlərinin təmiz avtobioqrafiyaya malik olmadıqlarını isə bütün Azərbaycan bilir, yetər ki, kimsə bunu yada salsın. Bu səbəbdəndir ki, bizim siyasi xəttimiz həm iqtidar, həm də müxalifətin bu cinahından təzyiqə məruz qalır. Amma hər iki tərəf arxayın olsun, bizi mövqeyimizdən çəkindirə bilməyəcəklər.

Qeydiyyat mərhələsinin yekunları barədə də bir neçə kəlmə söyləmək istərdim. 8 namizəd qeydə alınıb. Bu dəfə qeydə alınmış namizədlər korpusunun mütləq əksəriyyəti, yəni 7-si 2013-cü il seçkilərinin namizədləridir. Baxın, hansı normal siyasi mühitdən danışmaq olar ki, 5 il ərzində namizədlər heyəti dəyişməyib. Deməli, dövlət yerində sayıb.

Başqa bir fakt- Prezident Əliyevin nominal "alternativlərindən" 4 nəfəri parlament üzvüdür. Yəni etibar edilib, sınanaraq təcrübə toplamış etimadlı şəxslərdir. MSK sədrinin isə, "tərəfsiz" münsif olaraq namizədlik vəsiqəsini yalnız Prezident Əliyevə onun iş otağında təqdim etməsi qeydiyyat mərhələsinin, həm də bütövlükdə seçki prosesinin ən ciddi markeridir.

- Təbliğat mərhələsini kim müşahidə edir ki? Televiziya debatları istisna olmaqla, kampaniya adına hansısa əlamət varmı? Hətta təşviqat lövhələrinə yapışdırılan şəkillər içərisində, ötən seçkidən qalmış şəkilləri yapışdıranlar da var. Bəlkə də yeni çapdır, amma yeni dizayna ehtiyac görməyiblər. Görünür, alınmış pul "mükafatlarına" qənaət etmək, lüzumsuz işlərə vəsait xərcləməyi məsləhət bilməyiblər. Yəni "Köhnə hamam, köhnə tas" misalı.

Lakin təbliğatda yeniliklər də olmamış deyil. Artıq namizədlər öz platforma və ideyalarını cəmiyyətə sərbəst çatdıra bilməzlər. Mövzu seçimini də seçki başbilənləri öz üzərlərinə çəkiblər. Namizədlərə "Nədən danışmaq lazımdır?" haqda baş sındırmağa ehtiyac qalmayıb. Bu gedişatla növbəti seçkidə yəqin debatlara Prezident Administrasiyasından namizədlərin kuratoru özü qatılıb, namizədlərdən hansının nə düşündüyünü özü şəxsən deyəcək. Olan məlumata görə, hələlik namizədlərin əksəriyyətinə şparqalka paylanır və rollar bölünür.

- Debatlara toxundum. Əlavə olaraq onu deməliyəm ki, Sərdar Cəlaloğludan başqa hamı ssenari üzrə hərəkətdədir. Bircə Sərdar bəy seçki axarına burulğan qatır. Lakin o da potensialını sona qədər işə salmır. Düzdür, zaman qıtlığını da nəzərə almaq lazımdır. Son debatda isə ADP sədri ipə-sapa yatmadığını nümayiş etdirdi.

Bir məsələni də deməliyəm. Hələlik heç kəs seçkinin əsas elementi olan TV çıxışlarında Prezident Əliyevin hakim komandanın lideri kimi 5 illik fəaliyyətinə qiymət vermək təşəbbüsü göstərməyib. Mövcud olan tabu əyani surətdə namizədlərin davranışında görünür. Hətta bəzi rəsmi opponentlərin dili Prezidenti tərifləməkdən qabar olub. Nə qədər ki, Prezidentin fəaliyyətinə obyektiv qiymət verilməyəcək, inandırıcı prosesdən danışmağın yeri olmayacaq.

Mənim fikrimcə, kimlərsə onu da inandıra biliblər ki, tənqid pis işdir. Amma sağlam tənqid, qərəz və şəxsi maraqdan məhrum fikirlər siyasi inkişafa, təftişə gətirən ən qısa siyasi cığırdır. Özünə güzgüdə baxmayan insanı necə təsəvvür etmək olar. Güzgüyə heç baxmayan insan haqda hansı fikir formalaşa bilər? Sağlam, qərəzsiz müxalifət iqtidarın güzgüsüdür. Prezident Əliyev bilməlidir ki, dövlətə normal siyasi sistem lazımdır. Laborator siyasətçilər, istixana partiyaları dövlətin təməli ola bilməzlər. Bu səbəbdən də saxta siyasi sistemdən imtinanın vaxtı çoxdan çatıb.

- Gözləntim təkcə ehtimallara deyil, həm də aldığım məlumatlara söykənir. Onsuz da birinci mərhələ barədə söylədiklərim seçkinin taleyini aşkarlayır- İlham Əliyevin növbəti dəfə Prezident elan olunacağı şübhə doğurmur. Maraqlısı "səsvermə" nəticələrinin siyasi altyapısıdır. Yəni komanda bu gün növbəti dəfə Prezident kürsüsünə əyləşəcək İlham Əliyevə hansı ictimai dəstək dərəcəsini nümayiş etdirmək istəyəcək. Ehtimalım bir neçə gün əvvəl 80 faizdən yuxarı səs yazılacağı ilə bağlı idi. Bir neçə gündür ki, dairəseçki komissiyalarına Bakıdan gedən direktivlər barədə məlumatlar almağa başlamışam. Deyilənlərə görə seçki şəbəkəsinə 70-80 faiz iştirak, 80-85 faiz arası səs isə qalibə yazılması tapşırığı barədədir.

Əslində qalibin dəstək göstəricisini təsdiq edən digər element də dövriyyəyə buraxılıb. Müxtəlif mənşəyi naməlum sorğu təşkilatları siyasi nəzarətdə olan TV-lərdə İlham Əliyevin dəstəyinin 82.5 faiz civarında olduğu barədə ictimai rəyə impuls aşılamağa başlayıb. Əslində, seçki ssenarisinin bütövlükdə tərtibatı da hakimiyyətin narahatlıq vəəndişə sindromu yaşadığını göstərir.

Çox zaman qalmayıb. Gözləyək. Məlumat mənbələrimizi və analiz imkanlarımızı bir daha sınaqdan keçirək.

Bir məsələni deməyə bilmirəm. Dünya müqayisədə qavranılır. Ötən həftə Misirin hərbi diktatoru və Qərbin vassalı Əs Sisi növbəti dəfə özünü prezident elan etdi. Müvafiq qurumlar onun "qələbəsinə" 90 faizrəqəmi pərçim etdilər. İnsaf xatirinə deməliyəm ki, orada Sisinin bir alternativi var idi, o da demək olar ki, Misirdə geniş tanınmayan şəxs idi. Əgər bizdə də seçki nəticəsi üzrə qalibə belə fantastik üstünlük yazılsa, müqayisədə namizədlərin sayı kənara qoyularsa, qalan komponenetlərə görə elə Misir seçki modelinə uyğunluğumuz üzə çıxacaq. Yadınıza salım ki, bizim hakimiyyətdə Misir modelinə vurğunluq çoxdan vardır. Xırdalandakı Mübarək heykəli, Misir parkı, önəmli YAP-çıların parlament və hökümət səviyyəsində Misirlə müqayisələr yaxın keçmişimizin xatirələridir. Düzdür, Mübarək yıxılandan sonra dərhal heykəl-filan yığışdırıldı. İndi də yəqin Əs Sisiyə heykəl qoyub gözümüzə soxarlar ki, Misirə baxın. Bizdəki alternativ bir nəfər deyil 7-dir, hakimiyəti saxlamaq üçün də hələlik ordudan deyil, polis qüvvələrindən istifadə edirik. Nə isə...

- Birinci məlumdur, bunu dedik. İkinci, üçüncü, növbəti- bu boş məsələdir. Yerdə qalan 6 nəfər hakimiyyət üçün eyni statusdadır. Təbii ki, o sırada Sərdar bəy mənim üçün yoxdur. İnanmıram ki, ADP sədri o sırada durmağa razı olacaq. Son çıxışında xüsusən Sərdar bəy bunu sübut etdi. Onunla danışmışam. Son üç çıxışında Sərdar Cəlaloğlu fərqli performans nümayiş etdirəcək. Bir sözlə, Sərdar bəy o sırada mənim üçün yoxdur. Yerdə qalanları hakimiyyət necə istəsə, elə də düzəcək. Onlar da köhnə-təzə Prezidenti təbrik edib, növbəti təminat və üstünlükləri gözləyəcəklər. Bu qədər sadə...

- Seçkidən sonra iqtidar-müxalifət müstəvisində nəyinsə kəskin dəyişəcəyinə inanmıram. Çünki hələlik geniş kütlələr, xüsusən məmur ordusu və biznes elitası hərəkətə gəlməyib. Prezident manevrləri ilə bu təbəqələri nəzarətində saxlamağa müvəffəq olur. Lakin bu müvəqqəti xarakter daşıyır. Hakimiyyət daxilindəki ziddiyyətlər antoqonist fazaya keçməkdədir. Seçkidən sonra bu proses mütləq qabaracaq. Ola bilər bu rəqabət siyasi səhnədə hiss olunmasın. Amma pərdəarxası savaşın qızışması qaçılmaz olacaq.

- Mən kifayət qədər nikbinəm. Cəmiyyətə də pessimizm aşılamaq niyyətim yoxdur. Lakin siyasi mübarizənin kraterini müəyyən etmək çox mühümdür. Mənə görə rəqabətin mərkəzi iqtidar-müxalifət müstəvisindən çox, iqtidardaxili çəkişmə meydançası olacaq. Bu prosesdə beynəlxalq amil də, siyasi, informativ, maliyyə, digərləri də fraqmentar şəkildə qoşulacaqlar. Bir sözlə, ölkəyə dəyişikliklərin gəlmə ünvanı iqtidardaxili savaşdan müəyyən ediləcək. Təbii ki, müxalifət gücləri də bu amansız və miqyaslı mübarizədə iştirak edəcəklər. Kimlərsə bilə-bil, kimlərsə bilmədən. Mübarizə qaçılmazdır.

Amma bir perspektivi də qeyd etmək zəruridir. Hakimiyyətdə kök salmış köhnə qvardiya hər vəhclə bu gedişatın qarşısını almağa çalışır. Onların üstün olma ehtimalı az da olsa, var. Əgər o qrup güc gələ bilsə, bizi yalnız inqlabi dəyişikliklər vəziyyətdən çıxara bilər. Birinci gedişatdakı təkamül bu halda istisnadır.

- Suala demək olar ki, cavab verdim. İqtidardaxili mübarizə həm də seçkidən sonra postların necə bölüşdürələcəyi ilə bağlı ortaya çıxacaq. Köhnələr nüfuzlarını qorumaq, yenidən seçilmiş prezident isə hakimiyyət gəmisinin xilası barədə düşünəcək. Çünki gəmini xilas etməsələr, hamısının boğulacağının fərqindədirlər. Orada nəyin baş verəcəyinə təsir imkanlarımız məhdud olduğundan, gedişata münasibətimi bildirim. Bizi millət olaraq iki perspektiv gözləyir.

Birinci gedişatda hakimiyyətdə mühafizəkarlar-köhnələr güc gəlir, hər şeyi olduğu kimi saxlamağa təşəbbüs göstərilir. Bu halda ya son illərdəki kimi sürüngən tale, çətinlik nəticəsində dövlətçiliyin qonşuların birinə tabe etdirilməsidir.

İkinci gedişatda mühafizəkarların zəiflədilməsi, islahatlara cəhd və ölkənin normal, mədəni inkişaf yoluna çıxarılmasıdır.

Düzdür, bu yolda asan deyil. Çünki daxili və xarici təzyiqlər amansız olacaq. Lakin bu yolun alternativi yoxdur.

Dəyişikliyi və açılımı mən yalnız belə görür və arzulayıram. Hadisələrin xaotik inkişaf ssenarisini təhlükəli sayıram və bunu arzulamıram.

Bir məsələni də xüsusi qeyd etməliyəm. Dəyişiklik dedikdə, mən idarəçilik fəlsəfəsinin dəyişməsini zəruri sayıram. Ölkədə rəqabət, demokratiya, təməl azadlıqlar bərpa olunmayana, hakimiyyət qollarının biri-birinə nəzarəti bərqərar olmayana qədər, vətəndaşın dövlətə etimadı yüksəlməyənə, nəhayət, şəhidə və ailəsinə hər addımında ehtiram və sayğı hakim olmayana qədər heç nə dəyişməyəcək. Dəyişiklik qoca julikin yerinəcavan nadürüstün gətirilməsi demək deyil. Dəyişiklik həm də əməldə xalq və dövlət malına xəyanətin qarşısının alınması, korrupsiya, xalq dili ilə oğurluğun kökünün kəsliməsidir.