KREML İSRAİLDƏKİ HÖKUMƏTİ “DEVİRMƏK” İSTƏYİR? –Kəşfiyyat şefinin açıqlaması siyasət meydanında tozanaq yaradıb

Herb Keynon

“Jerusalem Post”, 10.01.2019

Bazar ertəsi günü “Şin Bet” (İsrail Təhlükəsizlik Təşkilatı) direktoru Nadav Arqaman Təl-Əviv Universitetində keçirilən mətbuat konfransında bildirib ki, bir xarici ölkə İsraildəki gələcək seçkilərə kiber imkanları ilə təsir göstərməyə çalışır.

Hərbi senzura Arqamanın çıxışında ucadan səsləndirdiyi həmin ölkənin adını açıqlamağa qadağa qoyub. Buna baxmayaraq, əksəriyyətin fikrincə, Kremlin Çərşənbə günü təkzib verməsinə baxmayaraq, söhbət Rusiyadan gedir.

Niyə Rusiya?

Moskva bu seçkilərə müdaxilə etməsinə nə dərəcədə maraq göstərir?

Kimin vasitəsilə?

Niyə əsas şübhəli İran, hətta bir Avropa ölkəsi, tutalım, Fransa və ya Almaniya deyil? Axı məhz onlar mərkəzə-sol hökuməti sülh üçün düzgün bir yol olduğunu düşünür…

Qüds Strateji Araşdırmalar İnstitutunun vitse-prezidenti və Milli Təhlükəsizlik Şurası rəhbərinin sabiq müavini Eran Lermanın sözlərinə görə, əvvəla, başqa bir ölkənin seçkilərinə təsir göstərməyə çalışması ağla gəlmir. Doğrudur, məsələn, 1996-cı ildə Şimon Peres və Benyamin Netanyahu arasında keçirilən seçkilərdə, həm İran, həm də Birləşmiş Ştatlar nəticəyə təsir göstərməyə çalışıb.

Həmin seçkilərin əvvəlində ölkə avtobuslarda həyata keçirilən intihar partlayışlarından silkələnib və o zaman hərbi kəşfiyyatın başçısı Moşe Ya’alon belə deyib: “İran seçkilərə təsir etməyə çalışır və terror hücumlarının arxasında məhz o durur”.

Lerman bildirib ki, həmin terror hücumları “aydın şəkildə seçkiləri sülh niyyətindən uzaqlaşdırmaq üçün hazırlanmışdı və iranlıların maraqlarına zidd deyildi”.

Digər tərəfindən, ABŞ prezidenti Bill Klinton da prosesdə aktiv şəkildə iştirak edib, bunu son müsahibəsində də etiraf edib ki, Peresin seçilməsinə çalışıb, çünki bu, Amerikanın maraqlarına xidmət edib.

Seçkidən təxminən iki ay əvvəl Klinton Şarm əş-Şeyxdə “Sülhpərvərlər sammit” keçirib və səsvermədən bir ay əvvəl Peresi Ağ Evə dəvət edərək onunla foto çəkdirib. Bu işə yaramayıb, amma səylər danılmazdır.

Lerman deyib: “Əcnəbi siyasətinə müdaxilə yeni xəbər deyil. Bununla yanaşı, indi saxta xəbərlər, saxta veb saytlar və ya saxta “Facebook” hesabları vasitəsilə gündəmə uydurma məlumatlarla doldurma kimi yeni üsullar mövcuddur”.

Ancaq bu seçkilərdə Moskvanın maraqları nədir?

“Maraqlıdır ki, onlar baş nazirlə yaxşı əlaqələrə malikdirlər, buna görə də, rusların seçki prosesini pozacaqlarını düşünmürəm”, – Lerman bildirib.

Niyə?

“Bəzi insanlar Moskvada müəyyən dəstəkləti olduğunu fərz edirlər, amma mən bu fikri bölüşmürəm. Bəlkə də həqiqətən, İsrail siyasət sistemində onlara bu və ya digər şəkildə bağlı adamlar var”.

Lermanın sözlərinə görə, seçkilərə təsir Netanyahu ilə əlaqədar olmaya bilər. “Onların baş nazir səviyyəsindən aşağı maraqları ola bilər. Məsələn, onun koalisiyasında olan kimsə”.

Təl-Əviv Strateji Araşdırmalar İnstitutunun rəhbəri və Rusiyadakı keçmiş səfir Zvi Magenin rəyinə görə, Moskva xarici ölkələrdə əsas vəzifələrə yüksələn və hökumətin siyasətinə təsir göstərən “təsir agentləri” axtarır. Ancaq Arqamanın açıqlamasının konkret olaraq Rusiyaya yönəldiyini hipotetik qəbul olunmalıdır.

“Rusiya dünyadakı diasporları arasında, Almaniyada, ABŞ-da və digər yerlərdə fəal işləyir və bu diasporalar öz fəaliyyətləri üçün rahat məkandır”.

Sabiq səfirin sözlərinə görə, Rusiyanın xarici siyasətində İsrailin əhəmiyyətli yeri var və Moskvanın İsraildə təşviq etmək istədiyi maraqları mövcuddur. “Biz onların hərbi əməliyyat keçirdiyi bölgədə yerləşirik. İsrail bölgəyə təsir edir və təhlükə hiss etdikdə, onlara zərər verə bilər”.

Magen bildirib ki, Rusiyanın dünya seçkilərində müdaxilə etməsi, Qərb demokrasiyalarını qeyri-sabitləşdirməsi geniş yayılmış rəydir.

“Sistem qeyri-sabit olduqda, – deyə Magen sözünə davam edib, – Moskvanın müəyyən siyasəti təşviq etməsi asanlaşır. Stabilliyin yoxluğu zamanı digər güclər önə çıxa və bu, əsas siyasətin dəyişməsinə gətirib çıxara bilər”.

İsrail Demokratiya İnstitutunda “İnformasiya dövründə Demokratiya” Proqramının rəhbəri Tehilla Şvarts Altşulerin sözlərinə görə, İsraildə keçirilən seçkilərə Rusiyanın müdaxiləsi ağlabatan deyil, Kreml çətin ki, hansısa siyasi tərəfi dəstəkləsin.

“Şübhəsiz ki, mən seçkini udmaq üçün Netanyahunun Putinin dəstəyinə ehtiyacı olduğunu düşünmürəm. Məncə, ruslar nəsə etməyə çalışa bilər və biz həm Amerika, həm də Avropada liberal demokratiyaya ictimai inamı azaltmaq cəhdlərini görmüşük. Amma bu, ilk növbədə, təsisatlara və öz şəxsi məlumatlarının açıqlanacağından qorxan siyasi fiqurların hesablarına yönəlir”.

Tərcümə: Strateq.az