POSTNEFT DÖVRÜ:"Exxon" Azərbaycandakı payının satışını bərpa edib

Ron Busso

“Reuters”, 19.05.2020

“Exxon Mobil” (XOM.N) Azərbaycanın ən böyük neft yatağındakı payının satışını bərpa edib. Şirkət bunu Çərşənbə axşamı günü açıqlayıb. Çünki bank və sənaye qaynaqlarının bildirdiyinə görə, bu hərəkət neft qiymətlərindəki son çöküşdə kapital qazanmaq istəyən Asiya neft-qaz şirkətlərində maraq oyadıb.

Rəqib “Chevron” (CVX.N) öz 9.57%-lik səhmini satışa çıxardığı üçün ABŞ-ın ən yaxşı neft və qaz şirkəti ilk dəfə Xəzərdəki “Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) yatağındakı 6.8%-lik payını hələ 2018-ci ildə satmağa çalışıb.

“Exxon”-un satış prosesi rəsmi olaraq heç vaxt dayandırılmasa da, “Chevron” keçən il noyabr ayında 1.57 milyard dollarlıq bir razılaşmaya səbəb olan Macarıstanın enerji şirkəti “MOL MOLB.BU” ilə danışıqlara başlayanda, o geri çəkilib.

“Bank of America Merrill Lynch” tərəfindən idarə olunan “Exxon” prosesi, insanların hərəkətini məhdudlaşdıran koronavirusla əlaqəli bağlanmalara görə neft istehlakında tarixi çöküşdən sonra, neft qiymətlərinin 1 barel üçün 30 dollar səviyyəsinə enməsinə baxmayaraq, bu yaxınlarda yenidən işə salınıb.

“Exxon”-un sözçüsü Culi Kinq “Reuters”-ə bildirib: “Exxon Mobil” Azərbaycanda fəaliyyət göstərməyən istehsal aktivləri üçün bazar maraqlarını sınayır”.

O əlavə edib: “Exxon” müntəzəm olaraq istehsal portfelini qiymətləndirir və digər şirkətlər aktivdə daha çox dəyər tapsalar, biz onu satacağıq”.

“China National Offshore Oil Corp.” (CNOOC), Hindistanın “ONGC” və İndoneziyanın “Pertamina” da daxil olmaqla, bir sıra Asiya milli neft şirkətləri əvvəlkindən daha aşağı qiymətə razılaşmağa ümid edərək paya maraq göstərib.

Mənbələrin sözünə görə, “Exxon”-un satışdan nə qədər pul almaq istədiyi məlum deyil, lakin ehtimal ki, o, “Chevron”-un payından xeyli aşağı qiymətləndiriləcək.

SOCAR-ın nümayəndəsi şərh verməkdən imtina edib. BAML və “Pertamina” da.

“ONGC” şərh istəyinə cavab verməyib. Hindistanlı bir mənbə, ancaq “ACG”-də pay sahibi olan “ONGC”-nin “Exxon”-un payına təklif olub-olmaması barədə qərar verməli olduğunu və bu sahədəki digər tərəfdaşlarla görüşdüyünü söyləyib.

Neft qiymətlərinin kəskin düşməsi “Exxon”-u ilin ilk üç ayında, əvvəlki onilliklərdən fərqli olaraq, ilk rüblük itkiyə səbəb olub və Texasda yerləşən (İrvinq) şirkəti xərclərini 30% azaldıb.

Keçən il “Exxon” Avropa, Asiya və Afrikada 25 milyard dollarlıq neft və qaz yataqlarını boşaltma planını həyata keçirib, çünki o, diqqəti evdə və xaricdə bir neçə meqalayihəyə yönəldib.

Bu günə qədər edilən səylər aktiv satışından illik orta hesabla 5 milyard dollar gəlir əldə etməyə imkan verməyib. “Exxon” Norveçdəki aktivlərini 4,5 milyard dollara satıb, habelə Avstraliya, Malayziya və Nigeriyada eyni proseslərə başlayıb.

Mənbələrin verdiyi məlumata görə, neftin qiymətinin düşməsindən sonra Britaniyada, Şimali dənizi neft və qaz portfelinin satılması da daxil olmaqla, bir sıra proseslərin başlaması dayandırılıb.

“Exxon” üçün əməliyyatlarının Azərbaycanda satılması 25 illik iştirakın sona çatmasına işarədir.

“Exxon” və “Chevron” Sovet İttifaqının dağılmasından dərhal sonra Azərbaycanın hazırkı neft sənayesini yaratmağa kömək edən və 1994-cü ildə AÇG-də pay əldə edən ABŞ-ın beş neft şirkətlərindən idi.

Sövdələşmə Azərbaycan və tərəfdaşların yatağın böyük ehtiyatları sayəsində yaratdığı “Əsrin müqaviləsi” adlandırılıb, Avropanın Rusiya neftindən və qazından uzaqlaşmasına kömək edəcək gələcək böyük kəşflərə ümid edirdi.

Tərcümə: Strateq.az