“Bu 2020-ci ildir, yoxsa 1941?” –

Anton Xodaseviç
“Nezavisimaya qazeta”, 09.09.2020
 
Belarusda hər yeni gün həbslər olur. Bazar ertəsi günü yoxa çıxan Svetlana Tixanovskayanın silahdaşı Mariya Kolesnikova istintaq təcridxanasında tapılıb. O, hakimiyyəti ələ keçirməyə cəhddə günahlandırılır. Çərşənbə günü Belarusda etirazçıların qərargahından vəkil Maksim Znakın tutulması barədə xəbər yayılıb.
Onu elə qərargahda maskalı şəxslər həbs edib. Demək olar ki, eyni vaxtda təhlükəsizlik qüvvələri qərargahın başqa bir vəkilinin dalınca gəliblər – Maksim Saley.
Maksim Znak Koordinasiya Şurası (KŞ) Rəyasət Heyətinin yeganə fəal üzvü idi. Vəkil Liliya Vlasova və MTZ tətil komitəsinin nümayəndəsi Sergey Dılevski, keçmiş mədəniyyət naziri Pavel Latuşko və prezidentliyə namizəd Svetlana Tixanovskayanın etibarlı şəxsi Olqa Kovalkova, KŞ-nin mətbuat katibi Anton Rodnenkov və icraçısı katib İvan Kravtsov da həbsdə və ya xaricə deportasiya edilmiş vəziyyətdədir.
“Belqazprombank”ın keçmiş rəhbəri Viktor Babariko və səlahiyyətlilərin Litvaya apardığı Svetlana Tixanovskayanın qərargah nümayəndəsi Mariya Kolesnikova Bazar ertəsi günü oğurlanıb və onu müvəqqəti xaricə deportasiya etmək cəhdindən sonra (pasportunu cırıb) Minskdəki 1 saylı istintaq təcridxanasına yerləşdiriblər. Kolesnikova Cinayət Məcəlləsinin 361-ci maddəsi (dövlət hakimiyyətinin ələ keçirilməsinə və ya konstitusiya quruluşunun zorla dəyişdirilməsinə çağırışlar) maddəsi ilə ittiham olunur. Bu barədə Kolesnikovanın vəkili Lyudmila Kazak məlumat verib. Maksim Znak da eyni işdə şübhəli bilinir.
Nobel mükafatı laureatı Svetlana Aleksiyeviçin yaşadığı evin həyətində şübhəli avtomobillər görünüb. Yazıçı naməlum şəxslərin qapısını döydüyünü və telefonuna zəng etdiyini söyləyib və jurnalistlərdən evinə gəlmələrini istəyib. Çağırışa yalnız jurnalistlər deyil, avropalı diplomatlar da cavab veriblər. Nobel mükafatçısı hadisələrlə əlaqədar bir neçə açıqlama verib. “Əvvəllər ölkə bizdən qaçırdılar, indi də ən yaxşılarımız qaçırılır”.
Svetlana Aleksiyeviç KŞ üzvlərinin həbsi və ölkədən qovulmasının etiraz aksiyalarını dayandırmayacağına dair xəbərdarlıq edib, çünki “qiyam qaldıran KŞ deyil, bütün ölkədir”. O, səlahiyyətlilərin cəmiyyətlə danışıqlar aparmaq istəmədiklərini bildirib. “Biz çevriliş hazırlamırdıq. Ölkəmizdəki parçalanmanın qarşısını almaq istəyirdik. Cəmiyyətdə dialoqun başlamasını istəyirdik. Lukaşenko “küçə” ilə danışmayacağını deyir, “küçə”də isə yüz minlərlə insan var. Bu, “küçə” deyil, insanlardır”.
KŞ-yə hücum etiraz hərəkatının sıravi nümayəndələrinə edilən təzyiqləri azaltmayıb. Çərşənbə axşamı şəhərin mərkəzində, Komarovski bazarının yanında, Mariya Kolesnikova ilə qadınların həmrəylik aksiyası keçirilib. “OMON” qadın və qızları döyüb, aksiya ən qəddar şəkildə dağıdılıb. Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, nəticədə təxminən 120 nəfər saxlanılıb. “Bu 2020-ci ildir, yoxsa 1941?” – yerli ictimaiyyət nümayəndələrindən soruşur.
Xatırladaq ki, hakimiyyətlə cəmiyyət arasındakı qarşıdurma əsas səsvermə günündən dərhal sonra, avqustun 9-da başlayıb. Üstəlik, səlahiyyətlilər gələcəkdə küçələrə çıxmaqdan çəkindirmək üçün etirazçıları dərhal qorxutmaq ümidi ilə dinc nümayişçiləri dağıtmağa, döyməyə və işgəncə verməyə çəkinməyib. Ancaq reaksiya əksinədir. Hakimiyyətin vəhşiliyi etirazları daha da gücləndirib. Bir müddət səlahiyyətlilər geri çəkilmək məcburiyyətində qalıb, həbslər demək olar ki dayandırılıb. Lakin Bazar axşamından bəri Lukaşenko yenidən hücuma keçib. “Hakimiyyət orqanları yaxşı bildikləri və anladıqları, keçmişdə yaxşı işləyən metodlar çərçivəsində hərəkət edirlər. Rəqiblərlə mübarizə aparmaq üçün başqa heç bir vasitə tanımırlar”, – deyə politoloq Valeri Karbaleviç “NQ”-yə izah edib.
Mütəxəssislər Lukaşenkonı repressiyanı davam etdirməyə sövq edən bir neçə amilin adını çəkir. Birincisi, zavodlarda tətil hərəkatını dayandırmaq mümkün olub. İkincisi, o, Rusiyanın dəstəyini alıb. “Lukaşenko Moskvadan mənəvi dəstək alıb, tətil başlayacağı və bütün dövlət qurumlarının “donacağı” kimi görünən kritik an arxada qalıb”.
Karbaleviç qarşıdurmada hələ belə “kritik məqamların” olacağını istisna etmir.
“Koordinasiya Şurası səlahiyyətlilərlə danışıqlar aparmaq iddiasında olan bir qurumdur. Uzaq, amma yenə də qanuni hakimiyyət kabusudur. Hazırda yarırəsmi olsa da, ancaq Lukaşenkonın gücünə meydan oxuya biləcək Svetlana Tixanovskayanın təmsilçisidir. KŞ ləğv edilən kimi Lukaşenko rahatlaşacaq”.
Tərcümə: Strateq.az