Kremlin sabiq baş həkimi, məşhur televiziya aparıcısı Aleksandr Myasnikov təhlükəli infeksiyalarla tanışdır. Belə ki, o, 80-ci illərdə Afrikadakı Qızıl Xaç Missiyasının əməkdaşı kimi çalışıb, xəstəliklərin ocağında həyat gerçəklərini öz üzərində sınaqdan keçirib.

Həkim bu gün dünyanın bəlasına çevrilən koronavirusu “mehriban” infeksiya adlandırır. Lakin məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi - özünütəcrid və karantini dəstəkləyir.

Tanınmış həkim və televiziya aparıcısı pandemiyanın nə zaman dayanacağı və infeksiyaya yoluxmamaq üçün davranma qaydaları barədə danışıb.

Publika.az tanınmış mütəxəssisin Rusiya mətbuatına verdiyi müsahibəni təqdim edir:

- Virusun yayılmasının qarşısını alan ən effektiv vasitə nədir?

- Bu gün antiviral dərmanlar və COVID-19 əleyhinə vaksinlər olmadığından təcrid yeganə xilas yoludur. Bu, viral infeksiyanın nəzarətsiz yayılmasının qarşısını alan tədbirdir.

Fakt budur ki, virus heç bir sərhəd tanımır. Bəzi şəhərlərdə və ölkələrdə karantin tədbirləri tətbiq etmək, digərlərində isə tətbiq etməmək olmaz. Bütün infeksiyalar üçün tədbir eynidir: istənilən hava nəqliyyatını dayandırmaq lazımdır. Çünki bu gün siçovullar vəba, ağcaqanadlar isə malyariya yaydığı kimi, təyyarələr də hər hansı virus daşıyır. Ebola da təyyarələr vasitəsilə yayıldı. Odur ki, məhdudlaşdırıcı tədbirlər görmək lazımdır. Və bütün dünyada onlar sinxron olmalıdır.

- Fransadan nümunə götürməyə dəyər?

- Rusiyada infeksiyaya yoluxan xəstələrin sayı xaricdəki kimi yüksək deyil. Hər iki həftədən bir yoluxma hallarının sayı iki dəfə artarsa, infeksiya nəzarətsiz sayılır: 100, 200, 400, 800, 1600 və daha çox. Belə bir irəliləyiş görmürük. Heç kimin xəstələnmədiyi günlər də var. Bəli, irəliləyiş əlbəttə ki, olacaq. Anlamaq lazımdır ki, 200-dən çox - 300 nəfər yoluxmuş, müəyyən edilmiş və həkimlərə müraciət etmiş insanlar var. Bundan başqa, asqıran, öskürən və həkimlərə müraciət etməyən bir sıra insan var. Bəziləri xəstələnəcək, kimisi müəyyən ediləcək, beləliklə say artacaq. Ancaq bu həndəsi irəliləyiş deyil.

COVID-19-un ən təhlükəli yoluxma olmadığını başa düşməlisiniz. Elə davranırıq ki, sanki koronavirus həqiqətən çoxsaylı ölümlə nəticələnən təhlükəli qripdir. Əslində, koronavirus infeksiyası kəskin tənəffüs yoluxucu infeksiyaların bir növüdür. Bu zəifləmiş immuniteti olan bəzi xəstələrdə, yaşlılarda ağciyərlərə təsir göstərə bilər. Ancaq çox yüksək ölümlə nəticələnməsi inandırıcı deyil. Daha dəqiq desək, heç də yüksək səviyyədə deyil.

Odur ki, ciddi məhdudlaşdırıcı tədbirlər üçün ehtimal ki, kəskin həyati ehtiyac yoxdur. Ancaq xəstəlik çox sürətlə yayılarsa, peyvənd və dərman tapılmazsa, onu dayandırmağın yeganə yolu məhdudlaşdırıcı tədbirlərin görülməsidir.

- Ölkələr insanları kütləvi halda karantində nə qədər müddət saxlaya biləcək?

- Afrikada 2014-2015-ci illərdə baş verənləri çox yaxşı xatırlayıram. Eboladan dolayı orada karantin elan olunduqdan sonra problemlər başladı. Bəli, ilk iki həftə hər şey yaxşı idi. Lakin Ebola daha uzun müddət davam etdi. Və sonra bloklanmış ocaqlarda narazılıq baş qaldırdı. İnsanlar küçələrə çıxmağa başladı, yemək və dərman çatışmazlığı yarandı, digər xəstəliklərdən əziyyət çəkməyə başladılar. Bütün bunlar, sadəcə karantin müddətini aradan qaldırmaq məcburiyyəti ilə yekunlaşdı. Və bu, karantinlərin nə qədər bitməsinin standart modelidir.

Təsəvvür edin ki, milyonlarla insan hazırda Avropada olduğu kimi karantindədir. Əlbəttə ki, maaşlarını kompensasiya etməyə çalışacaqlar. Ancaq bir insanın məvacibi tam olaraq ödəniləcəkmi? Və bir çox başqa problem ortaya çıxacaq. Yəni bütün məhdudiyyətlər yalnız müvəqqəti tədbirlər olmalıdır. Əks təqdirdə Afrikadakı kimi olacaq.

- Bəs karantində olan insanların daha çox əylənmələri üçün alkoqol satışına icazə verilməsi fikrinə necə yanaşırsınız?

- Belə fikirləri şərh etmək istəmirəm. Ancaq demək istəyirəm ki, əslində karantin barədə hələ çox şey bilmirik. Bu axına yeni daxil olmuşuq. Bəzi mənzillərdə açıq-aşkar koronavirus simptomları olan xəstələr olarsa, bəlkə zamanla bütün binanın sakinləri virusa yoluxacaq. Bəli, infeksiya zəncirini qırmaq üçün insanlar ünsiyyət qurarkən bir müddət təcridetmə tədbirlərini tətbiq etməlidir. Ancaq bu uzun müddət davam edərsə, onda gözlənilməz problemlərlə üzləşə bilərik. Bəşər tarixində belə genişmiqyaslı karantinlər olmayıb.

Ümumiyyətlə, ideal hamının mütləq təcrididir. Yaxşı olardı ki, hər kəs ayrı otaqda qalsın. Effektiv olması üçün hər kəs otaqda tək olmalıdır, təcrid olunmuş hava təchizatı ilə və s. Qalan hər şey idealdan uzaqdır. Ancaq başa düşürük ki, bu, heç yerdə və heç vaxt mümkün deyil. Əminəm ki, üç-dörd həftə ərzində karantin rejimi bitə bilər. Daha çox davam etməyəcək. Əks halda kəskin tənəffüs yoluxucu infeksiyalar və koronavirus “xoşbəxtlik” kimi görünəcək...

- Yazın sonuna qədər hər mövsümi infeksiya kimi koronavirusun da azalacağını söyləmisiniz. Ancaq İtaliyada artıq 25 dərəcə isti var, xəstə və ölüm hallarısa artmaqda davam edir.

- Hər hansı kəskin tənəffüs yoluxucu infeksiyalar mövsümi xəstəlikdir. Məhz bu koronavirus, deyəsən, mövsümi dəyişkənliyə malik deyil. Ancaq vahidlərdən yox, tendensiyalardan danışırıq. Hər halda mövsümi azalma dalğası olacaq.

Koronavirus yaxamızdan əl çəkəcəkmi? Xeyr, virus heç yerə getmir. İtaliyada da, hər yerdə də belə olacaq. Bəzi digər növləri tamamilə gedib. Bu, yox. Ancaq yoluxma 4-5 həftə davam edə bilər və sonra azalacaq. Bu yayın gəlişinə təsadüf edəcək. Üstəlik karantin tədbirləri xəstəliyin yayılmasını dayandıracaq və ya ən azı yavaşladacaq. Düşünürəm ki, hər şey ortaya çıxacaq: epidemiyanın təbii gedişi bir ay yarımdan sonra tənəzzülə uğrayacaq. Bu, yayın başlaması və karantin tədbirlərinin tətbiqi ilə üst-üstə düşür.

- Mövsümi qriplə müqayisə edildikdə, koronavirusun ağır fəsadları haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Mövcud məlumatlara görə, müxtəlif ölkələrdə COVID-19-un ağırlıq səviyyəsi 10-25% arasında dəyişir. Mövsümi qriplə təxminən eynidir.

- Koronavirus testini genişləndirmək barədə nə düşünürsünüz? Tezliklə hər kəsin təhlil verə biləcəyi deyilir.

- Testlər nə qədər çox edilərsə, laboratoriya səhvləri bir o qədər çox olar. Test nə qədər sadə olarsa, səhvlər də bir o qədər çox olacaq. Yeri gəlmişkən, Fransada testi yalnız çox ciddi texnologiyalardan istifadə edərək sübut olunmuş laboratoriyalarda edirlər. Testlərin genişləndirilməsinə çalışmırlar. Artıq xaricdən gələn bütün ziyarətçilər testdən keçir. Hamını yoxlamaq üçün laboratoriyalarda testləri genişləndirmək? Beləliklə, ölkənin yarısı testdən keçməyə tələsəcək. Bunu çatdırmaq mümkün deyil.

- Avropada, ABŞ-da klinika və xəstəxanaları xəstələrlə həddən artıq yükləmək tövsiyə olunmur. Yalnız bir neçə gün davam edən yüksək temperatur varsa və təngənəfəslik baş verərsə, xəstəxanaya yerləşdirilirlər.

- Tibbi göstərişlər olmadan test etdirsəniz, immun sisteminizi aşağı salarsınız. Hər kəs testdən keçmək üçün həkimə qaçacaq. Sıxlıq üzündən həqiqətən ağır xəstələr öləcək. Odur ki, geniş yayılmış sınaqların əleyhinəyəm. Xarici ölkələrin yanaşmasından razıyam.

- Yəni, 60 yaşdan aşağı olan bir insan öskürürsə və 38 dərəcə temperaturu varsa, evdə oturub simptomatik dərmanlarla müalicə olunmalıdır?

- Əlbəttə. Son vaxtlar mənə nə qədər zəng gəldiyini bilirsiniz? Dostlardan, hər kəsdən...

- Təngənəfəslik başladıqdan və fəsadlar ağırlaşdıqdan sonra həkimə getmək nə dərəcədə doğrudur?

- Koronavirusu aradan qaldıracaq bir tədbirimiz yoxdur. Əgər sizdə xəstəliyin yüngül əlamətləri varsa, onda başlıca vəzifəniz başqalarına yoluxdurmamaqdır. Buna görə evdə qalın. Bədəndə infeksiyanın inkişafını dayandıra bilmirəm. Soruşa bilərsiniz ki, həkim, bu halda xəstəlik ağciyərləri sıradan çıxara bilərmi? Bəli, bilər. Ancaq bunun üçün bir müalicə üsulu yoxdur! Şəxsin təngənəfəsliyi varsa, xəstəxanaya getməlidir, orada ona oksigen verməyə çalışırlar. Müalicə edə bilmirik. Bu viral xəstəlikdir. Yalnız koronavirus infeksiyası deyil, həm də qrip pnevmoniyası və s. eyni xətt üzrə inkişaf edir. Bu, acı reallıqdır.