Baxiş sayı: 976
Dərc olunub: 23/01/2021 - 08:50
Bölmə: Manşet
Co Bayden and içər-içməz Ermənistanda ABŞ-ın yeni administrasiyasından İrəvana böyük dəstək gələcəyinə, Azərbaycana və Türkiyəyə güclü təzyiq göstəriləcəyinə dair siyasətçilərin, politoloqların şərhləri havada uçuşmağa başladı. Lakin belələrilə yanaşı, vəziyyəti real dəyərləndirən və Ermənistanın ABŞ üçün, olsa-olsa, sadəcə, Türkiyəyə, yaxud Rusiyaya qarşı alət kimi istifadə ediləcəyini, İrəvanın isə bundan heç bir ciddi qazanc əldə etməyəcəyini anlayan və bunu söyləyənlər də var.
Əslində, Ermənistanda həmişəki kimi Moskvanın “qucağında” otursa da, bir gözü Qərbdə, Amerikada olan siyasi elitanın Co Bayden hakimiyyətindən nəsə gözləməsi təsadüfi sayılmamalıdır. Onları Baydenin özünün, Asiya mənşəli vitse-prezident Kamala Harrisin, həmçinin dövlət katibi postuna namizədliyi irəli sürülən Entoni Blinkenin ermənipərəst olmaları, eləcə də yeni administrasiyada bir neçə erməni mənşəli şəxsə vəzifə verilməsi xeyli ümidləndirir.
Məsələn, ötən gün Ermənistan mətbuatında dövlət katibi postunu tutacağı şübhə doğurmayan E.Blinkenin Qarabağ münaqişəsi və 44 günlük müharibə, eləcə də Türkiyənin regiondakı rolu və xarici siyasətilə bağlı fikirlər sevinclə qarşılanıb və buna dair müxtəlif şərhlər verilib. Blinken ermənipərəst senator Robert Menendesin sorğusuna cavab olaraq, ABŞ-ın da daxil olduğu ATƏT-in Minsk Qrupunun iştirakıyla regionda “təkcə Əliyev, Ərdoğan və Putinin deyil, ermənilərin də maraqlarını əks etdirən dayanıqlı sülhə” nail olunmasının vacibliyindən danışıb. Gələcək dövlət katibi bir qədər də irəli gedərək, Ermənistana təhlükəsizliklə bağlı yardım edilməsini dəstəklədiyi halda, Azərbaycana edilən yardıma yenidən baxılmasının tərəfdarı olduğunu bildirib. Sonda isə hətta “lazım gələrsə”, Azərbaycana qarşı bədnam 907-ci düzəlişin yenidən tətbiqinin mümkünlüyünü qeyd edib.
E.Blinken həmçinin, Senatdakı çıxışı zamanı Türkiyə ilə bağlı ermənilərin qulağına xoş gələn fikirlər səsləndirib: “Problem ondadır ki, müttəfiq dövlət olan Türkiyə, bəzi hallarda müttəfiqin etməməli olduğu hərəkətlərə yol verir. Bu, bizim üçün kifayət qədər ciddi problemdir və biz situasiyanı real dəyərləndiririk.”
Ermənistanda bu açıqlamalardan və ümumilikdə ABŞ-ın yeni administrasiyasının ermənipərəstliyindən ruhlananlara elə erməni politoloqlarının arasında “sakitləşməyi” məsləhət görənlər də az deyil. Məsələn, siyasi təhlilçi Arman Vaneskeqyan mətbuata açıqlamasında maraqlı fikirlər səsləndirib. İlk növbədə qeyd edib ki, yeni administrasiyada erməni əsilli şəxslərin vəzifə tutması heç bir əhəmiyyət daşımır: “Başlıca məsələni unutmaq olmaz; hətta soyadı “yan”la bitənlər də ilk növbədə ABŞ vətəndaşlarıdır, yalnız sonra milliyyətcə ermənidirlər. Və onlar ilk növbədə, ABŞ-ın maraqlarına uyğun fəaliyyət göstərəcəklər”.

Politoloq erməni lobbiçiliyinə işarə edərək qeyd edib ki, Ağ Evdə lobbiçilik institutu qalsa da, “lobbiçilik yalnız Ağ Evə sərf edəndə işə düşür”.
Bütün bunlarla yanaşı, Vaneskaqyanın fikrincə, dünyada və regionda Rusiya və İrana qarşı hərəkət edən ABŞ Türkiyə ilə münasibətləri qaydaya salmaq, yaxud ona təzyiq etmək üçün Ermənistandan, sadəcə, bir alət kimi istifadə edə bilər, vəssalam. Politoloq qeyd edib ki, hətta əgər ABŞ-ın yeni administrasiyasının istəyilə Cənubi Qafqaz regionu böyük güclərin və iri dövlətlərin qarşıdurma meydanına çevriləcəyi təqdirdə belə, bu güclər üçün regiondakı kiçik dövlətlərin taleyi deyil, öz qlobal geopolitik və ideoloji maraqları önə çıxacaq. Ona görə də, Ermənistanın ABŞ-dakı administrasiya dəyişikliyindən böyük ölçüdə ümidlənməsi mənasızdır.
Azərbaycana gəlincə, erməni politoloq qeyd edir ki, yeni ABŞ administrasiyasının ölkəmizə münasibətinin yalnız mənfi çalarlar üzərində qurulacağını düşünmək sadəlövhlükdür: “Bakı öz ordusunun NATO standartına uyğun təkmilləşdirilməsini Türkiyəyə etibar edib. Bu isə prinsip etibarilə ABŞ üçün çox yaxşı haldır.”
Yeni administrasiyanın Türkiyə ilə münasibətlərinə gəlincə, Vaneskaqyan hesab edir ki, xüsusilə də Cənubi Qafqaz regionunda ABŞ üçün ən sərfəli variant rəsmi Ankara ilə əməkdaşlıq etməkdir. Çünki bu region cənubdan İran, şimaldan isə Rusiya kimi ABŞ-ın ən əsas rəqibləri, hətta düşmənlərilə əhatə olunub. ABŞ-ın NATO üzrə müttəfiqi olan Türkiyə isə faktiki olaraq bu regiona girməyi bacarıb və onun Azərbaycanla ideal münasibətləri var...
Əlavə olaraq, onu da qeyd edək ki, heç Donald Tramp administrasiyası da Türkiyəyə qarşı “isti münasibətilə” seçilmirdi, lakin heç nə, heç bir təzyiq Rəcəb Tayyib Ərdoğanın qarşısını ala bilmədi və Türkiyə nəinki regionda, dünyada aparıcı dövlətlərdən birinə, siyasi və iqtisadi gücə çevrilməkdə davam edir.
Ermənistanda Vaneskaqyan kimi düşünənlər çoxdur və onlar ilk növbədə anlayırlar ki, Ağ Evdə prezidentin, yaxud dövlət katibinin kim olması, onların bu və ya digər ölkəyə münasibəti ABŞ-ın dövlət maraqları ilə müqayisədə elə bir böyük əhəmiyyət kəsb etmir. Həmin maraqlar isə Cənubi Qafqazın iqtisadi, hərbi, siyasi cəhətdən ən güclü, enerji resurslarının istehsalı və nəqli və s. cəhətlərinə görə ən əhəmiyyətli ölkəsi olan Azərbaycanı gözardı etməyi mümkünsüz edir.
Böyük ehtimalla Azərbaycan da bu dönəmdə “əlini sallayıb” durmayacaq, yəqin ki, ABŞ-ın yeni administrasiyası, eləcə də onun digər müttəfiqlərilə əlaqələri sıxlaşdıracaq. Həmçinin, ölkə daxilində real siyasi, iqtisadi islahatları dərinləşdirməklə mövqelərini qoruyub saxlayacaq və daha da gücləndirəcək.
Cəlal Məmmədov
“AzPolitika.info”