Ən böyük DOLLAR MÖHTƏKİRİ - Özü hədəfə gələcəkmi?

Ən böyük DOLLAR MÖHTƏKİRİ - Özü hədəfə gələcəkmi? Son gün­lər öl­kə­də mü­şa­hi­də olu­nan dol­lar qıt­lı­ğı­nın sə­bə­bi mə­lum olub. Araş­dır­ma­lar gös­tə­rir ki, bu­nun­la bağ­lı əla­qa­dar döv­lət qu­rum­la­rı la­zı­mi araş­dır­ma apa­rır. Me­di­a­ya sı­zan mə­lu­mat­lar­dan bəl­li olur ki, bu is­ti­qa­mət­də ne­qa­tiv­lik­lə­rin ya­ran­ma sə­bəb­lə­rin­dən bi­ri də bə­zi şəxslə­rin şəx­si mən­fə­ət əl­də et­mək is­tə­yi­dir.
Yə­ni döv­lə­tin on­la­ra eti­bar et­di­yi möv­qe­dən is­ti­fa­də edə­rək, dol­la­rın “qa­ra ba­zar”a transfe­ri­ni təş­kil edib və bu­nun mü­qa­bilndə kül­li miq­dar­da və­sa­it qa­za­nıb­lar. Məhz be­lə faktla­rın üs­tü açıl­dı­ğı üçün, Bey­nəl­xalq Ban­kın Ca­han­gir Ha­cı­yev­dən son­ra­kı səd­ri tut­du­ğu postdan azad edi­lib. Əs­lin­də, bu gənc kad­ra bö­yük eti­mad ona gö­rə gös­tə­ri­lib ki, o, sə­lə­fi sa­yı­lan və ha­zır­da et­di­yi oğur­luq­la­ra gö­rə məh­kə­mə qar­şı­sın­da ca­vab ve­rən Ca­han­gir Ha­cı­ye­vin yo­lu­nu get­mə­sin. An­caq gö­rü­nür ki, be­lə ol­ma­yıb. Me­di­a­da ya­yı­lan mə­lu­mat­lar­da bil­di­ri­lir ki, El­mar Məm­mə­dov ma­liy­yə na­zi­ri Sa­mir Şə­ri­fo­va ya­xın kadr ki­mi xa­rak­te­ri­zə olu­nur. Onun bank sis­te­min­də­ki kar­ye­ra irə­li­lə­yiş­lə­rin­də ma­liy­yə na­zi­ri­nin xü­su­si ro­lu­nun ol­du­ğu bil­di­ri­lir.
Döv­lət Təh­lü­kə­siz­li­yi Xid­mə­ti­nin rəh­bə­ri Mə­dət Qu­li­yev də açıq­la­ma­sın­da bil­di­rib ki, Azər­bay­can­da dol­la­rın “qa­ra ba­zar”ı var idi, bu­nun­la bağ­lı döv­lət baş­çı­sı­nın tap­şı­rı­ğı­na əsa­sən mə­ru­zə­lər edi­lir­miş: “Bu­nun­la bağ­lı araş­dır­ma­lar apa­rı­lır, şüb­hə­li şəxslər var. Bu is­ti­qa­mət­də bun­dan son­ra da qə­tiy­yət­li ad­dım­lar atı­la­caq”.
Öl­kə­nin ma­liy­yə sis­te­mi­nin sa­bit və da­ya­nıq­lı, ma­liy­yə ba­zar­la­rı­nın fə­a­liy­yə­ti­nin sə­mə­rə­li şə­kil­də tə­min olun­ma­sı üçün, ha­be­lə ay­rı-ay­rı şəxslər tə­rə­fin­dən qa­nun­suz val­yu­ta mü­ba­di­lə əmə­liy­yat­la­rı­nın apa­rıl­ma­sı­na qar­şı da­xi­li iş­lər or­qan­la­rı tə­rə­fin­dən də əmə­liy­yat­lar ke­çi­ri­lib.
Da­xi­li İş­lər Na­zir­li­yi Baş Mü­tə­şək­kil Ci­na­yət­kar­lıq­la Mü­ba­ri­zə İda­rə­si­nin əmək­daş­la­rı tə­rə­fin­dən ke­çi­ri­lən əmə­liy­yat təd­bir­lə­ri nə­ti­cə­sin­də Sə­ba­il ra­yo­nu əra­zi­sin­də qa­nun­suz val­yu­ta mü­ba­di­lə­si fə­a­liy­yə­ti ilə məş­ğul olan Ab­şe­ron ra­yon sa­ki­ni Sə­bu­hi Əli­yev və Ba­kı şə­hər sa­ki­ni Emil Əh­mə­dov 41 min 630 ABŞ dol­la­rı və 30 min av­ro məb­lə­ğin­də pu­lu “qa­ra ba­zar”da 135 min ma­na­ta sa­tan za­man sax­la­nıb­lar.
Baş İda­rə əmək­daş­la­rı tə­rə­fin­dən hə­ya­ta ke­çi­ri­lən növ­bə­ti əmə­liy­yat nə­ti­cə­sin­də isə Nə­ri­ma­nov ra­yo­nu əra­zi­sin­də qa­nun­suz val­yu­ta mü­ba­di­lə­si ilə məş­ğul olan da­ha bir şəxs – Ba­kı şə­hər sa­ki­ni Kam­ran Şə­ri­fov 54 min 585 ABŞ dol­la­rı­nı 100 min ma­na­ta sa­tar­kən sax­la­nıb. Onun ya­şa­dı­ğı mən­zi­lə ba­xış za­ma­nı ora­dan əla­və ola­raq 12 min 600 ma­nat və 7 min 515 ABŞ dol­la­rı aş­kar edi­lə­rək gö­tü­rü­lüb.
Qeyd edi­lən faktlar­la bağ­lı Baş İda­rə­nin İs­tin­taq Şö­bə­sin­də araş­dır­ma­lar da­vam et­di­ri­lir.
Ekspert Cə­fər İb­ra­him­li he­sab edir ki, val­yu­ta alı­nıb-sa­tı­lan bir va­si­tə­dir. Bu alış-sa­tı­şın hə­ya­ta ke­çi­ril­mə­si üçün ba­zar infrastruk­tu­ru var, am­ma bu infrastruk­tur in­di­ki ba­zar da­xi­lin­də­ki şərtlər­lə val­yu­ta­nın alı­nıb-sa­tıl­ma­sı üçün əl­ve­riş­li de­yil: “Bu­nun baş­qa bir yo­lu­nu tap­maq la­zım­dır. Val­yu­ta də­yiş­mə ilə məş­ğul ola­caq qu­rum və ya təş­ki­lat banklar­dır. Bir də rəs­mi qa­nun­ve­ri­ci­lik­lə bu işi hə­ya­ta ke­çi­rən­lər val­yu­ta­də­yiş­mə mən­tə­qə­lə­ri­dir. Tə­lə­bat çox ol­du­ğu­na gö­rə, da­ha sü­rət­li və çe­vik əmə­liy­ya­tı apar­maq üçün və­tən­da­şa is­tə­ni­lən yer­də, əl­ça­tan şə­kil­də val­yu­ta­də­yiş­mə im­ka­nı ya­ra­dıl­ma­lı­dır. Biz bu­nun məh­dud­laş­dı­rıl­dı­ğı­nı gö­rü­rük. Val­yu­ta­də­yiş­mə mən­tə­qə­lə­ri bağ­lan­dı. Bankla­rın val­yu­ta­də­yiş­mə ilə bağ­lı məh­du­diy­yət­lə­ri var, rəs­mi al­qı-sat­qı üçün val­yu­ta­də­yiş­mə ilə bağ­lı mar­ja­lar qo­yu­lub. Qo­yu­lan məh­du­diy­yət­lər ba­za­rın rəs­mi qay­da­da tən­zim­lən­mə­si­ni sti­mul­laş­dır­mır, da­ha da tər­si ola­raq, bu­nun fərqli yön­lə­rə get­mə­si­ni sti­mul­laş­dı­rır”.
C.İb­ra­him­li­nin söz­lə­ri­nə gö­rə, bu­nu or­ta­dan qal­dır­maq üçün məh­du­diy­yət­lə­ri ləğv et­mək la­zım­dır: “Mər­kə­zi Bank bi­rin­ci val­yu­ta­də­yiş­mə mən­tə­qə­lə­ri ilə bağ­lı əl­ça­tan­lı­ğı tə­min et­mə­li­dir. Val­yu­ta­nı də­yiş­mək hər kəs üçün is­tə­ni­lən vaxt əl­ça­tan ol­ma­lı­dır. İkin­ci­si də banklar bu məh­du­diy­yət­lər çər­çi­və­sin­də val­yu­ta­nı sa­ta bil­mir de­yə, ba­za­ra ge­dir­lər. Ona gö­rə Mər­kə­zi Ban­kın rəs­mi kur­sun­dan 4 fa­iz aşa­ğı, 4 fa­iz yu­xa­rı tət­biq olu­nan mar­ja­la­rı ləğv et­mək la­zım­dır. Do­la­yı­sı ilə ta­rix­çə­yə bax­saq, “qa­ra ba­zar” de­di­yi­miz qey­ri-rəs­mi ba­zar məh­du­diy­yət­lər gün­də­mə gə­lən­dən son­ra ak­tu­al­laş­dı. Məh­du­diy­yət mə­sə­lə­si­nə bax­maq, on­la­rı ara­dan qal­dır­maq la­zım­dır ki, ba­zar öz çər­çi­və­sin­də pro­ses­lə­ri tən­zim­lə­sin”.
Mə­həm­mə­də­li QƏ­RİB­Lİ \\azinforum.az\