"İstanbulda vəziyyət heç də yaxşı deyil.

Necə ki, 3 gün əvvəl "Maraş üçün narahatıq" yazmışdım, İstanbuldan da narahatam. Bütün elmi araşdırmalar göstərir ki, İstanbul üçün vaxt yaxınlaşır".

Cebhe.info xəbər verir ki, bunu tanınmış Prof. Dr. Naci Görür deyib. O, Bingöl ilə  Karlıova arasına da diqqət çəkib.

Xatırladaq ki, AFAD-ın məlumatına görə, fevralın 6-da saat 04:17-də Kahramanmaraşın Pazarcık rayonunda və saat 13:24-də Elbistan rayonunda 7,7 bal gücündə iki zəlzələ baş verib.

10 əyalətdə böyük dağıntılar var, xilasetmə işləri davam edir. 

Professor doktor Naci Görür DHA-ya müsahibəsində son 100 ilin ən böyük zəlzələsini qiymətləndirərək İstanbul üçün xəbərdarlıqlar edib. O, 3 gün əvvəl zəlzələ ilə bağlı xəbərdarlıq etdiyini vurğulayıb:

“Böyük zəlzələlərin olacağını düşünürdüm”

“Elazığda zəlzələ baş verəndə açıqlama vermişəm. Elazığ zəlzələsi Şərqi Anadolu fayında idi, o fay xətti oyandı. Əvvəllər o fay xətti zəlzələ yaratmırdı. Mən demişdim ki, 21-ci əsrdə zəlzələlər yaradaraq enerjisini boşaldacaq. Şərqi Anadolu fayı Elazığ bölgəsini sındırdıqdan sonra Maraş, Çelikhan, Erkenek və Hatay bölgələri təhlükəyə çevrildi. Bundan sonra bu bölgələrdə böyük zəlzələlərin olacağını düşünürdüm”.

Professorun sözlərinə görə, indi bir bölgədə uzun müddət zəlzələ yaratmayanda, o qırılma xəttində böyük bir gərginlik yığılır:

“Gəlin bunu açıq deyək, enerji topladığını düşünürdük. Elazığ zəlzələsi zamanı ayrılan enerjinin bir hissəsi Şərqi Anadolu fayının Maraş tərəfinə ötürüldü. Maraşda artıq əhəmiyyətli bir enerji yığılıbsa və ora əlavə enerji köçürülübsə, Maraşdan qorxmağa başlayırıq. O qorxu və gözləntiyə görə “Maraşa diqqət edin” dedim. Yazdım, çəkdim, dedim ki, zəlzələ hazırlıqlarına başlayın, laqeyd qalmayın. Təəssüf ki, fevralın 6-sı gəldi, 7,7 və 7,6 bal gücündə iki zəlzələ oldu”.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, ikinci zəlzələ tətikləmə ilə baş verib: 

“Oradakı fay sistemləri bir-birini işə salırdı. Birinci zəlzələ Ölü dənizin kənarında, ikincisi isə Şərqi Anadolu fayında olub. 9 saat fərqlə iki zəlzələnin olması çox nadirdir. Binaların çoxu dağılıb”.

"Diqqətli olmalıyıq”

Prof. Dr. Naci Görür Hatay və Adana ilə bağlı xəbərdarlıq edib:

“Ətrafdakı fay xətlərində müəyyən gərginlik transferi ola bilər. Düşünürəm ki, bu zəlzələlərdən sonra Hatay və Adana bölgələri daha həssas olub.

Adana hövzəsində Şərqi Anadolu fay zonasının davamı olduğu düşünülən irili-xırdalı qırılmalar var. Orada diqqətli olmaq lazımdır, lakin bunun xaricində Şərqi Anadolu fayı böyük ölçüdə enerjisini boşaldıb və azaldıb. Eynilə Şimali Anadolu fayı kimi. Bundan sonra həmin faylarda böyük dərəcədə yüngülləşmə olacaq”.

O qeyd edib ki, həmin ərazidə uzun müddət böyük zəlzələlər baş verməyəcək: 

“Ancaq qeyd etdiyim yerlərdə diqqətli olmaq lazımdır. Şərqi Anadolu fayının Uzaq Şimal-Şərq ucunda, Bingöl ilə Karlıova arasında bizim narahat olduğumuz bir hissə var. Orada son zəlzələ 1766-cı ildə baş vermişdi, bundan narahatıq. Bu Maraş səhvinə görə Hatay və Adana hövzələrində diqqətli olmalıyıq”.

“İlk dəfə deyirəm...”

Türkiyədə ən çox zəlzələ yaradan iki qırılma xəttinin enerjisinin böyük hissəsinin boşaldığını bildirən Prof. Dr. Naci Görür bunları vurğulayıb: 

“Türkiyədə ən çox zəlzələ yaradan iki fay var. Biri Şimali Anadolu, digəri isə Şərqi Anadoludur. Hər iki fay enerjisinin çoxunu boşaldıb. Bu, o deməkdir ki, yaxın bir neçə yüz ildə Türkiyədə ən azı bu iki qırılma zonası boyunca böyük zəlzələlər olmayacaq.

Bu, bizim üçün ölkəni zəlzələyə hazırlanmaq şansıdır. Böyük-kiçik başqa yerlərdə zəlzələlər ola bilər, burada da kiçik zəlzələlər olur, amma Türkiyənin ən ağırlıqlı fay zonaları enerjini boşaldıb. Bu fürsətdir, bunu ilk dəfə deyirəm ki, bütün Türkiyə eşitsin”.

“İstanbula növbə çatıb...”

İstanbulda zərərin daha çox olacağını bildirən Prof. Dr. Naci Görür bildirib:

“İstanbulda vəziyyət heç də yaxşı deyil. Necə ki, 3 gün əvvəl “Maraşdan narahatıq” yazmışdım, İstanbuldan da narahatam. Bütün elmi araşdırmalar göstərir ki, İstanbulda vaxt yaxınlaşır. Təxminən 30 ildən sonra zəlzələ gözlənilirdi, indi 23 il keçib, demək istəyirəm ki, uzun bir yol bitib. Ancaq Maraş zəlzələsi gözlədiyimiz Mərmərə zəlzələsindən də böyükdür. İstanbulda maksimum 7,5 bal gözləyirik. İstanbulda daha kiçik zəlzələlər gözləsək də, İstanbulda zərər Maraşdan daha çox olacaq. Digər tərəfdən, təəssüflə qeyd edirəm ki, Maraşda da zərərin kifayət qədər çox olacağını proqnozlaşdırıram, inşallah, yanılıram, amma açıqlananda görəcəyik”. 

“5 illk plan...”

Türkiyədə Təbii Fəlakət Nazirliyinin yaradılmalı olduğunu ifadə edən Prof. Dr. Naci Görürün fikrincə, onun yaxşı büdcəsi olacaq, lazımi infrastruktur, koordinasiya aparılacaq:

“5 illik planlarla zəlzələ bölgələrindən başlayaraq və zəlzələ bölgələrindəki hər şəhər zəlzələyə davamlı şəhərlərə çevriləcək. Əvvəlcə mikrobölgə araşdırması aparılacaq. Risk təhlili ediləcək və daha sonra zərərin azaldılması üzrə işlər aparılacaq”. 

Xəzər
Cebhe.info