Bakı konfransı Şərq Tərəfdaşlığının inkişaf edən siyasəti fonunda Aİ ilə Azərbaycan arasında gərgin münasibətləri əks etdirir

Bu gün Azərbaycan paytaxtının mərkəzində "Aİ-Azərbaycan münasibətləri Yeni Şərq Tərəfdaşlığı siyasətində" adlı mühüm konfrans keçirilib və bu konfrans Şərq Tərəfdaşlığı siyasətini dəyişən geosiyasi dinamika şəraitində yenidən nəzərdən keçirdiyindən Avropa İttifaqı üçün əsas məqamı qeyd edib.

Daim dəyişən qlobal mənzərənin işığında Avropa İttifaqı özünü Şərq tərəfdaşlığı ilə bağlı mövqeyini yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur edir. Yeni geosiyasi reallıqlar formalaşdıqca, Aİ—yə üzv olan altı dövlətin — Ermənistan, Azərbaycan, Belarus, Gürcüstan, Moldova və Ukraynanın fərqli statusları və xüsusi şərtləri hər bir ölkə üçün daha fərdi və detallı AB strategiyasını tələb edir. Bu fonda Azərbaycan yeni azad edilmiş ərazilərin reinteqrasiyası üzrə hərtərəfli planlar hazırlayarkən Milli gündəmi səylə hazırlayır.

Əvvəlcə aktual problemləri nəzərdən keçirmək üçün nəzərdə tutulan konfrans belə suallara cavab axtarırdı: Azərbaycan Şərq Tərəfdaşlığının yenilənmiş siyasəti çərçivəsində hansı rolu öz üzərinə götürəcək? Azərbaycanı Avropaya inteqrasiya prosesində hansı çətinliklər və imkanlar gözləyir? Aİ ilə Azərbaycan arasında münasibətləri regional təhlükəsizliyin və sabitliyin möhkəmləndirilməsi istiqamətində necə yönləndirmək olar? Son dərəcə vacibdir ki, vətəndaş cəmiyyəti Avropaya inteqrasiya və Qarabağ regionunun və Şərqi Zəngəzurun reinteqrasiyasının ikili məqsədlərinin reallaşmasına necə fəal kömək edə bilər?

Təəssüf ki, bu mürəkkəb suallar Azərbaycan hökuməti, Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti və Aİ nümayəndələrinin iştirak edəcəyi planlaşdırılan üçtərəfli müzakirə zamanı cavabsız qaldı.

Hakimiyyət Prezident Administrasiyası və parlamentin iştirakı ilə bağlı ilkin açıqlamalara baxmayaraq, iştirakından imtina etməyi seçdi.

Aİ-nin nümayəndəliyinin rəhbəri Piter Mixalko və Aİ-yə gələcək sədrliyi təmsil edən Belçikanın səfiri Mişel Petersman Aİ-Azərbaycan münasibətlərində mövcud çətinlikləri diplomatik şəkildə tanıyıblar. Səfirlər auditoriyadan suallar alsalar da, Azərbaycanın "Şərq tərəfdaşlığı"Proqramının həyata keçirilməsində vətəndaş cəmiyyətinin iştirakı ilə bağlı öhdəliklərini niyə yerinə yetirmədiyini izah edə bilməyiblər.

Bu hadisələr həm Şərq Tərəfdaşlığı çərçivəsində, həm də onun hüdudlarından kənarda vətəndaş cəmiyyətinin fəaliyyətinə qoyulan məhdudiyyətlərlə bağlı davam edən narahatlığı vurğulayır. Avropa inteqrasiyasına görə Milli Mülki platformanın iki üzvü Bəxtiyar Hacıyev və Qubad İbadolqunun həbsinə cavab olaraq Aİ-nin gələcək fəaliyyəti ilə bağlı sual cavabsız qalıb.

Bu şəraitdə vətəndaş cəmiyyətinin Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılmasına və ermənilərin Azərbaycana reinteqrasiyasına yönəlmiş töhfələri və təşəbbüsləri istifadə olunmamış qalır.

Hüquq müdafiəçisi Anar Məmmədli qeyd edib:"Mən əvvəllər Qarabağ ermənisini Azərbaycan platformasına daxil etməyi təklif etmişdim, lakin bu, nə Bakıda, nə də Yerevanda cavab tapmadı".

Konfrans Aİ ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlərdə problemlərin işıqlandırılmasına xidmət edib: Brüssel Bakını demokratikləşmə prosesinə cəlb etməyə çalışır, Bakı isə Qərbi erməni separatizminin yatırılması və ölkənin suverenliyinin bərpası səylərində qərəzli ermənipərəst mövqedə ittiham edir.

Qarşılıqlı anlaşılmazlığın bu pis dairəsindən çıxmağın aydın yolu çətin olaraq qalır.

Konfransın təşkilatçısı olan vətəndaş cəmiyyəti Forumunun Azərbaycan Milli platforması 2009-cu ilin noyabrında yaradılıb və bu mühüm dialoqun təşviqində əsas rol oynayır. 70 üzv təşkilatdan ibarət olan bu platforma, hər biri fərqli mövzu sahələri ilə məşğul olan beş işçi qrupu vasitəsilə fəaliyyət göstərir. Bu qruplar Azərbaycanın dövlət siyasətinin demokratiya, insan hüquqları, yaxşı idarəetmə və sabitlik prinsiplərinə uyğunlaşdırılmasına öz töhfələrini verirlər (Iq1); iqtisadi inteqrasiya və Aİ siyasətinə yaxınlaşma (Iq2); ətraf mühit, iqlim dəyişikliyi və enerji təhlükəsizliyi (Iq3); insanlar arasında əlaqə (Iq4); həm sosial, həm əmək siyasəti, həm də sosial dialoq