Böyük Britaniya və Amerika kəşfiyyat rəhbərləri müttəfiqlərə Rusiya təhdidlərinə boyun əyməmək çağırışı edir

Böyük Britaniya və Amerika xarici kəşfiyyat agentliklərinin rəhbərləri şənbə günü keçirdikləri tarixi birgə çıxışda Ukraynanın Rusiyanın Kursk bölgəsinə gözlənilməz hücumunu müharibənin gedişatını dəyişdirə biləcək bir dönüm nöqtəsi kimi qiymətləndirdilər. Onlar həmçinin Ukraynanın müttəfiqlərini Moskvanın eskalasiya təhdidlərinə boyun əyməməyə çağırdılar və Qərbin dəstəyinin Kiyevin uzunmüddətli uğuru üçün həyati əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğuladılar.

Londonda keçirilən FT Weekend Festivalında çıxış edən Böyük Britaniyanın MI6 rəhbəri Riçard Mur, Ukraynanın avqust ayında Kursk bölgəsinə hücumunu "cəsarətli və cüretkar" adlandıraraq, Ukrayna ordusunun təşəbbüsü ələ aldığını yüksək qiymətləndirdi. "Bu, ukraynalıların müharibənin gedişatını dəyişdirmək üçün tipik bir cəsarətli addımı idi," deyə Mur qeyd etdi. Ukrayna bu hücum zamanı təxminən 1,300 kvadrat kilometr (500 kvadrat mil) Rusiya ərazisini ələ keçirdiyini bildirir. Mur əlavə etdi: "Onlar müharibəni adi rusların evinə gətirdilər."

Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (CIA) direktoru Vilyam Börns də Murun fikirlərini dəstəkləyərək, bu hücumun "əhəmiyyətli taktiki nailiyyət" olduğunu və Rusiya ordusundakı zəiflikləri üzə çıxardığını bildirdi. Lakin Börns xəbərdarlıq etdi ki, Ukraynanın əldə etdiyi bu ərazilərin uzunmüddətli üstünlüyə çevrilib-çevrilməyəcəyi hələlik bəlli deyil. Rus qüvvələri hazırda şərqi Ukraynadakı strateji əhəmiyyətə malik Pokrovsk şəhərinə fokuslanmaqdadır.

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski uzun müddətdir ki, Qərb müttəfiqlərini Ukraynaya uzaqmənzilli raketlərdən istifadə edərək Rusiyanın içərilərinə zərbələr endirmək səlahiyyəti verməyə çağırır. Böyük Britaniya kimi bəzi ölkələr bu ideyanı dəstəkləsə də, Almaniya və ABŞ kimi digərləri münaqişənin eskalasiyasından narahat olaraq buna ehtiyatla yanaşırlar. Prezident Co Bayden ABŞ-dan təmin edilən raketlərin özünümüdafiə məqsədilə Rusiyaya atılmasına icazə verib, lakin bu zərbələr əsasən sərhəddəki hədəflərlə məhdudlaşdırılıb.

Börns eskalasiya risklərini etiraf etsə də, Qərb ölkələrinin Rusiyanın təhdidləri ilə "lazımsız şəkildə qorxudulmamalı" olduğunu vurğuladı. O, 2022-ci ilin sonlarında Moskvanın taktiki nüvə silahlarından istifadə riskinin "həqiqətən mövcud" olduğu bir anın olduğunu açıqladı.

CIA direktoru həmçinin Rusiya, Çin, İran və Şimali Koreya arasında yaranan müdafiə alyansından narahatlığını ifadə etdi. O, bu koalisiyanın təkcə Ukrayna deyil, həm də Yaxın Şərqdəki Qərb müttəfiqləri üçün təhdid təşkil etdiyini bildirdi. Şimali Koreya Rusiyaya sursat və raketlər göndərsə də, İran Moskvaya hücum dronları təmin edir. Börns qeyd etdi ki, hələlik Çinin Rusiyaya silah göndərdiyinə dair sübut tapılmayıb, lakin iki ölkə arasındakı əməkdaşlığın artdığını vurğulayıb. O həmçinin İranın Rusiyaya ballistik raketlər verməsinin "dramatik eskalasiya" olacağını xəbərdar edib.

Börns və Mur, çıxışlarından əvvəl Financial Times-da yayımlanan birgə məqalədə İsrailin HƏMAS-a qarşı müharibəsində atəşkəs çağırışı edərək, hər iki tərəfin çətin kompromislərə getməli olduğunu vurğulayıblar.

Bu açıqlamalar ABŞ və Böyük Britaniyanın yüksək səviyyəli diplomatik görüşlərə hazırlaşdığı bir zamanda verildi. Prezident Bayden, Vaşinqtonda Böyük Britaniyanın Baş naziri Keir Starmer ilə görüşəcək və müzakirələrdə əsasən Ukrayna, Qəzza münaqişəsi və digər vacib qlobal məsələlər müzakirə olunacaq. Bununla yanaşı, ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken də Britaniya xarici işlər naziri Devid Lammi ilə strateji danışıqlar aparmaq üçün Londona səfər edəcək.

Birgə məqalələrində Börns və Mur, Atlantik okeanı ətrafındakı əlaqələrin "görülməmiş təhlükələrə" qarşı güclü olduğunu vurğuladılar. Onlar Rusiyanın Avropada apardığı "təxribat kampaniyası" və texnologiyadan sui-istifadə edərək yalan məlumatlar yayması ilə bağlı xəbərdarlıq etdilər.

Mur əlavə etdi ki, Rusiyanın kəşfiyyat xidmətləri "gedərək daha təhlükəli və nəzarətdən çıxmış bir vəziyyətə" keçib. "Rus kəşfiyyat xidməti bir az nəzarətdən çıxıb," deyə Mur bildirdi və Qərb müttəfiqləri arasında davamlı əməkdaşlığın vacibliyini vurğuladı. (Turan)